PHỤ NỮ VIỆT NAM VỚI CHIẾN THẮNG ĐIỆN BIÊN PHỦ

G. Roa - nhà báo kiêm nhà văn Pháp, trong một cuốn sách dày hơn 600 trang với tựa đề “Trận Điện Biên Phủ” đã viết: Rồi đây, khi nào có một viện bảo tàng ở tầm nhân loại, người ta phải bày đối diện với đôi dép và những chân bàn, chân giường đó cái máy điều hòa không khí trong phòng làm việc của Nava và cái ghế bành trong máy bay của ông ta để chứng tỏ rằng trên đời này có những sức mạnh làm vươn cao vút những tâm hồn và sáng tạo ra sự thần kỳ: con người ta đã dám thách thức hai kẻ thù ghê sợ nhất của mình là khổ đau và chết chóc....Đôi dép lốp bốn quai đó chính là của nữ liệt sĩ Hà Thị Miễn - dân công Thanh Hóa đã hy sinh trên đường tải đạn Nà Nhạn - Mường Phăng…

Nhật ký của cố giáo sư Tôn Thất Tùng ghi ở mặt trận Điện Biên Phủ ngày 7-4-1954 đã viết: “Một chị dân công bị đại bác bắn vào chân. Bảo anh Quang chữa và cho thuốc men làm sao cố cứu chị. Mai sẽ đi gắn huy hiệu Hồ Chủ tịch cho chị. Chị đã lấy thân mình che chở cho thương binh lúc máy bay oanh tạc. Dũng cảm quá!”

Một nhà quân sự Việt Nam khi bàn về phát huy sức mạnh của hậu phương trong kháng chiến đã nhớ lại trong chiến dịch Điện Biên Phủ: “Những nữ dân công chuyển gạo bằng mảng trên sông Nậm Na dài hơn 80 km với 102 thác ghềnh đã lập nên những kỳ tích về trí thông minh sáng tạo và tinh thần lạc quan yêu đời. Những nữ dân công làm đường, giữ đường đã nêu cao tinh thần dũng cảm, kiên cường, bám trụ đường dưới bom địch…”

Giáo sư Lê Thị Nhâm Tuyết trong cuốn sách “Phụ nữ Việt Nam qua các thời đại” cho là: “Đi dân công, đây là những tiếng mới xuất hiện trong cuộc kháng chiến này. Nói đến dân công là nói đến phụ nữ”. “Hai phần ba dân công là phụ nữ “(Lời Hồ Chủ tịch ngày 3-1-1960)… 60 năm trước, phụ nữ Việt Nam từ Bắc đến, dù sống trong vùng địch tạm chiếm, vùng tranh chấp hay ở vùng tự do, chị em luôn hướng về trận quyết chiến chiến lược Điện Biên Phủ bằng những hành động yêu nước, thiết thực nhất… Ngày ấy, người phụ nữ H’Mông đã xuống núi, người phụ nữ Thái đã rời bỏ xa quay và khung cửi dệt, người phụ nữ Kinh ở Liên khu 3, Liên khu 4, đặc biệt phụ nữ vùng tự do Thanh Hoá đã rời miền xuôi lên miền ngược… Dòng thác cách mạng đã cuốn các chị đi tới chiến trường: từ vận tải, tải thương, bốc dỡ hàng, giữ kho, làm kho, sửa đường, giữ đường, nấu ăn, đến hộ lý, quân y hay văn công đến từng trận địa phục vụ bộ đội… Đặc biệt tiếng hò của chị em dân công vang động núi rừng:

𝑇𝑟𝑒̀𝑜 đ𝑒̀𝑜 𝑚𝑜̛́𝑖 𝑏𝑖𝑒̂́𝑡 đ𝑒̀𝑜 𝑐𝑎𝑜

𝐶𝑜́ đ𝑖 𝑝ℎ𝑢̣𝑐 𝑣𝑢̣ 𝑚𝑜̛́𝑖 𝑏𝑖𝑒̂́𝑡 𝑐𝑜̂𝑛𝑔 𝑙𝑎𝑜 𝑎𝑛ℎ 𝑣𝑒̣̂ 𝑞𝑢𝑜̂́𝑐 đ𝑜𝑎̀𝑛

𝑆𝑢̛̣ 𝑐𝑎̉𝑚 𝑝ℎ𝑢̣𝑐 𝑐𝑢̉𝑎 𝑐ℎ𝑖̣ 𝑒𝑚 𝑑𝑎̂𝑛 𝑐𝑜̂𝑛𝑔 đ𝑢̛𝑜̛̣𝑐 𝑐𝑎́𝑐 𝑐ℎ𝑖𝑒̂́𝑛 𝑠𝑖̃ 𝑡𝑎 𝑘𝑖̣𝑝 𝑡ℎ𝑜̛̀𝑖 đ𝑎́𝑝 𝑙𝑎̣𝑖:

Đ𝑜̂́ 𝑎𝑖 đ𝑒̂́𝑚 đ𝑢̛𝑜̛̣𝑐 𝑠𝑎𝑜 𝑡𝑟𝑜̛̀𝑖

Đ𝑜̂́ 𝑎𝑖 𝑡𝑖́𝑛ℎ đ𝑢̛𝑜̛̣𝑐 𝑠𝑢̛́𝑐 𝑛𝑔𝑢̛𝑜̛̀𝑖 𝑑𝑎̂𝑛 𝑐𝑜̂𝑛𝑔.

Chỉ tính riêng trong chiến dịch Điện Biên Phủ, phụ nữ đã đóng góp 2 triệu ngày công. Nhưng nếu tính cả toàn chiến cuộc Đông Xuân 1953-1954 và ở cả các chiến trường phối hợp như Trung Lào, Hạ Lào, Tây Nguyên… thì con số trên phải nhân lên gấp 10 lần…

70 năm đã trôi qua, nỗi đau của những người mẹ có con nằm ở chiến trường Điện Biên Phủ không thể phai nhòa, dẫu rằng mỗi lần đến được nghĩa trang tay càng thêm run khi thắp những nén nhang tưởng nhớ đến người con thân yêu của mình.